Kars’ın zengin mutfak kültürü, sadece ana yemekleriyle değil, tatlılarıyla da dikkat çeker. Bu tatlılardan biri de, yöresel lezzetlerin vazgeçilmezleri arasında yer alan höşmerimdir. Belirli malzemelerle hazırlanan ve kendine has bir lezzet profili sunan höşmerim, özellikle Kars coğrafyasında büyük bir kültürel öneme sahiptir. Yüzyıllardır yerel halk tarafından yapılan bu tatlı, sadece bir tatlı olmanın ötesinde, geleneksel değerleri ve toplumsal bağları simgeler. Kars mutfağındaki yeri, zengin tarihi ve farklı yapım aşamalarını keşfederken, bu tatlının sadece yöre insanı için değil, ülkemizin gastronomik kimliği için de önemli bir unsuru temsil ettiğini anlayacaksın.
Tarih sahnesinde yer alan höşmerim, Orta Asya'dan gelen Türk migrasyonlarıyla Anadolu'ya ulaşmıştır. Geleneksel olarak, Kars’ın bölgesel mutfak kültürüne entegre olması, bu coğrafyanın geçmişine ve çeşitli kültürel etkileşimlere bağlıdır. Kayalar, tarım ve hayvancılık gibi Ziraatla uğraştığı bilinen halk, kendi tatlı kültürünü de zenginleştirmiştir. 19. yüzyıla gelindiğinde, höşmerimin Kars’a özgü bir tatlı olduğu kabul edilmiş ve lezzeti, zenginliğiyle birlikte tanınmaya başlanmıştır. Artan tarım faaliyetleriyle birlikte, bölgedeki süt ve un üretimi de bu tatlının yapılmasını kolaylaştırmıştır.
Söz konusu tatlının yapımında kullanılan malzemeler, zamanla Kars’a özgü taze süt, peynir ve unla çeşitlendirilmiştir. Kars ilerledikçe, yüksek dağlarından ve serin ikliminden gelen saf ve doğal malzemeler, höşmerimin kalitesini artırmıştır. Bu bağlamda, höşmerim zamanı geldiğinde çocukların, yaşlıların ve tüm aile bireylerinin bir araya gelerek hazırlama sürecine katılımları, sosyal bir etkinlik olarak anlam kazanır. Kars halkının, tatlının tarihine duyduğu saygı ve sevgi, onu özel kılan unsurlardan biridir.
Höşmerim yapımı, el emeği ve sabır gerektiren bir süreçtir. İlk aşamada, taze süt kaynatılır ve üzerine belirli miktarda un eklenir. Bu işlem, tatlının kıvamını oluşturur; dolayısıyla kullanılan unun kalitesi, höşmerimin lezzetini belirler. Sütle unun harmanlanması, kaynama sürecinde başlar ve sürekli karıştırmak, tatlının yanmasını engeller. Kaynadıktan sonra içine, genellikle tuzsuz beyaz peynir eklenir. Bu, höşmerimin yumuşak ve kremamsı yapısının temelini oluşturur.
Sıradaki aşama, karışımı bir tepsiye dökme işlemidir. Karışımın soğuması beklenir ve üzerine toz şeker eklenir. Şeker eklenmesi, tatlıya kıvam verdiği kadar özgün bir tat da katar. Genellikle bu aşamada, tatlı farklı aromalarla zenginleştirilir. Kars höşmerimi, kıyılmış ceviz veya fındık ile de süslenmekte; bu da tatlıya ekstra bir lezzet katmaktadır. Tüm bu aşamalar, Kars’a özgü bir deneyim sunar ve höşmerimi geleneksel yapan unsurlardan biridir.
Höşmerim, Kars mutfağının en sevilen tatlılarından biridir. Yerel halk, bu tatlıyı özel günlerde ve bayramlarda yaparak misafirlerine ikram eder. Bu tradisyon, yalnızca bir yemek sunumunun ötesinde bir kültürel paylaşımı temsil eder. Kars mutfağında yemeklerin yanında çayla servis edilen tatlılar arasında öne çıkar. Özellikle kış aylarında, soğuk havalarda tüketilmesi, Kars halkı için bir gelenektir.
Ayrıca yöresel restoranlar ve kafe kültürlerinde de höşmerime sıkça rastlanır. Ziyaretçilere yöresel lezzetleri tanıtmak amacıyla sunulan menülerde, höşmerim, çoğu zaman ön plandadır. Burada önemli bir yoksayamayacağımız detay, höşmerimin sadece Kars'a özgü olmaması, diğer bölgelerde de benzer tariflerle yapılabilmesidir. Ancak Kars’ta yapılan höşmerimlerin, burada üretilen doğa harikası malzemelerle birleştiğinde, birbirinden farklı bir lezzet elde edildiğini görmek mümkündür.
Kars’ın tanınmış tatlısı olan höşmerim, sosyal medyada sık sık paylaşılan lezzetler arasında yer alır. Herkes, kendi yaptığı höşmerimin tarifini paylaşırken, farklı versiyonları da ortaya çıkmıştır. Kars'ta yapılan festivallerde, höşmerimin türleri yarışmaya tabi tutulur. Burada halk oyları ile en iyi höşmerim seçilir. Bu yarışmalar sadece eğlenceli bir rekabet değil, aynı zamanda yerel mutfağa duyulan sahiplenmenin de bir göstergesidir.
Höşmerim hakkında bilinen bir diğer ilginç bilgi de, tatlının sıklıkla sevdiklerinizle paylaşılmasıdır. Kars halkı, höşmerimi ikram ederek dostluk ve misafirperverliklerini gösterir. Höşmerim yapımına katılan herkes, her zaman tatlının tadını birlikte çıkarır; bu da sosyal bir ritüel haline gelir. Tüm bu yönleriyle höşmerim, Kars’taki kültürel bağların güçlenmesine katkı sağlar.